Wyniki badań wskazują, że podanie koniowi lucerny bezpośrednio przed jazdą może pomóc neutralizować kwasy żołądkowe i przynosi ulgę koniom skłonnym do wrzodów. Co jest jednak lepsze – siano czy granulat?
Pytanie: Mojemu skłonnemu do wrzodów koniowi podaję przed jazdą lucernę, ponieważ mówi się, że działa ona jak tabletki Rennie i zapobiega bólom żołądka podczas pracy. Ostatnio powiedziano mi, że granulat z lucerny nie ma takich właściwości i że lepiej jest używać siana lub sieczki z lucerny, które tworzą w żołądku ochronną “matę” zapobiegającą rozchlapywaniu kwasu w okolice przełyku (co koń odczuwa jak zgagę). Czy to prawda, że siano lub sieczka jest lepsza od granulatu?
Odpowiedź: Tak, to prawda. Lucerna zawiera dużo wapnia, który – jak wykazały badania – dzięki właściwościom buforującym zmniejsza kwasowość w żołądku. W badaniu przeprowadzonym na Texas A&M University dwie grupy koni żywiono odpowiednio: jedną grupę sianem z trawy bermudzkiej oraz gotową paszą treściwą w stosunku 1:1, natomiast drugą – sianem z lucerny i tą samą gotową paszą treściwą.
Czas badania wynosił 28 dni, po czym konie z danej grupy przechodziły na drugi rodzaj diety, a przerwy pomiędzy kolejnymi zmianami diety wynosiły 21 dni. Przed rozpoczęciem badania każdy koń był poddawany gastroskopii, aby wykluczyć lub potwierdzić obecność wrzodów żołądka oraz określić stopień zaawansowania ewentualnych zmian. Konie poddawano ponownemu badaniu po upływie 28 dni stosowania diety po to, by stwierdzić czy istniejące wrzody zaleczyły się czy powiększyły, lub czy pojawiły się nowe uszkodzenia śluzówki.
Naukowcy stwierdzili, że uszkodzenia żołądka były znacznie mniejsze u koni jedzących siano z lucerny w porównaniu z końmi żywionymi sianem z traw. Lucerna zapobiegła powstawaniu wrzodów u 11 z 12 koni, które początkowo nie miały tego problemu, podczas gdy przy żywieniu sianem z traw jedynie u 3 z 12 początkowo zdrowych koni nie doszło do rozwoju wrzodów. Lucerna zawiera więcej wapnia i białka, więc lepiej neutralizuje kwas. Wykazano również, że substancje tworzące ściany komórek lucerny zapewniały lepsze własności neutralizujące kwas niż ściany komórkowe traw.
Wiemy już, że lucerna dobrze nadaje się do neutralizacji kwasów w końskim żołądku. Powstaje zatem pytanie, czy postać, w jakiej podajemy tą paszę, ma znaczenie? Siano o długich łodygach wymaga intensywnego przeżucia przed połknięciem, a przeżuwaniu towarzyszy wydzielanie śliny. Końska ślina zawiera sporo dwuwęglanu sodu, który również ma właściwości neutralizujące kwasy. Granulat z lucerny nie wymaga aż tak intensywnego i długotrwałego przeżuwania, a więc produkcja śliny jest mniejsza, a buforowanie kwasu nie tak skuteczne. Z tej perspektywy więc bardziej korzystne byłoby podawanie siana z lucerny. Co jednak z tworzeniem się włóknistej “maty” ochronnej w żołądku?
Koński żołądek tylko częściowo jest wypełniony kwasami, a na powierzchni tego jeziorka kwasu pływają większe fragmenty paszy, co zapobiega rozbryzgiwaniu kwaśnej treści na górną część żołądka, gdzie najczęściej dochodzi do powstawania owrzodzeń. Granulat składa się ze znacznie drobniejszych fragmentów niż długołodygowe siano, które w konsekwencji skuteczniej wpływa na tworzenie się ochronnej maty w żołądku. Trzeba przy tym pamiętać, że każde siano, nie tylko z lucerny, będzie powodowało wydzielanie śliny i tworzenie ochronnej warstwy w żołądku. Zatem jeśli nasz koń jadł siano przez kilka kolejnych godzin przed jazdą to najprawdopodobniej taka mata zdążyła się już utworzyć.
Wapń pochodzący z granulatu z lucerny może szybciej buforować kwasy żołądkowe ponieważ granulat składa się z mniejszych fragmentów roślin, jednak tak małe cząstki paszy mogą również szybciej przechodzić do dalszych odcinków przewodu pokarmowego, przez co wapń krócej przebywa w żołądku. Dlatego pytanie brzmi: co jest bardziej istotne w danej sytuacji – ochronna warstwa przeżutego siana czy lepsze buforowanie kwasów? Jeśli treść żołądka nie jest zbyt kwaśna to rozchlapywanie kwasu na wrażliwą część śluzówki w górnej części żołądka nie będzie miało aż tak negatywnych konsekwencji. Dlatego przy słabej kwasowości warstwa siana nie jest aż tak istotna, a jeśli koń niedawno jadł siano, taka warstwa może już się utworzyć.
Jeśli przychodzimy do stajni na jazdę, a nasz koń ma pusty żołądek, dajmy mu lucernę, którą będzie jadł, kiedy będziemy go czyścić. Może się jednak tak zdarzyć, że koń nie będzie miał dość czasu na zjedzenie odpowiednio dużej porcji siana, ponieważ trzeba je dokładniej i dłużej przeżuwać. W takiej sytuacji granulat z lucerny zapewni szybszy i lepszy efekt buforujący, ale nie utworzy odpowiednio solidnej warstwy w żołądku. Większość gotowych preparatów buforujących działa przez krótki czas po podaniu, maksymalnie przez kilka godzin. Wyniki badań wykazały, że niektóre gotowe bufory są skuteczniejsze i działają szybciej niż lucerna, więc mogą być dobrym wyborem do stosowania przed jazdą, jeśli chcemy szybko uzyskać efekt ochrony żołądka i neutralizacji kwasów.
Zdolność lucerny do zapobiegania występowaniu wrzodów oraz wybór najlepszej w danym przypadku formy paszy zależy od kombinacji złożonych zależności. Najlepsza dla danego konia forma podania niekoniecznie musi być łatwa do natychmiastowego zdefiniowania, ale wiemy na pewno, że podanie przed jazdą lucerny w jakiejkolwiek formie (na przykład sieczki Krafft Lucerne Chopped lub granulatu Lucerne Pure Pellets) koniowi o pustym żołądku najprawdopodobniej wywrze pozytywny efekt na zdrowie żołądka i może zapobiec rozwojowi owrzodzenia śluzówki.
www.thehorse.com/185191/alfalfa-are-hay-or-pellets-better-before-riding/
