RAO to często spotykane schorzenie układu oddechowego o podłożu alergicznym, mające bezpośredni negatywny wpływ na zdrowie i możliwości fizyczne zwierzęcia.
Przewlekła obturacyjna choroba płuc koni, znana również jako dychawica, COPD lub RAO, występuje u koni uczulonych na występujące w otoczeniu alergeny kurzu. Reakcja alergiczna prowadzi do stanu zapalnego układu oddechowego i zwężenia światła oskrzeli oraz utrudnia oddychanie.
Chore konie reagują uczuleniem na obecność alergenów środowiskowych, takich jak pyłki roślin i zarodniki grzybów, zwykle pochodzące z zanieczyszczonego kurzem powietrza lub ściółki, a także ze spleśniałego siana i słomy. Dlatego też RAO częściej występuje u koni stojących w stajni, gdzie pył i zarodniki grzybów występują powszechnie.
Gdy alergen dostanie się do dróg oddechowych chorego konia, w oskrzelach powstaje reakcja alergiczna, wydziela się śluz, a oskrzela kurczą się i zwężają, co utrudnia oddychanie, zwłaszcza że silnie zwężone oskrzela mogą nawet całkowicie zapadać się podczas wydechu.
RAO zazwyczaj dotyka starszych koni utrzymywanych w stajni, ale może też pojawić się u zwierząt znacznie młodszych, a nawet u tych przebywających wyłącznie na pastwisku. Występowanie choroby ma związek z kurzem w powietrzu oraz z karmieniem zapleśniałym sianem. Zazwyczaj potrzeba czasu, by doszło do rozwoju alergii, dlatego też objawy RAO pojawiają się stopniowo i początkowo w małym nasileniu, przez co łatwo przeoczyć pierwsze oznaki choroby. W miarę rozwoju alergii powtarzający się kontakt z alergenami wywołuje kolejne, coraz częstsze ataki choroby o coraz większym nasileniu. Raz nabyta alergia pozostaje koniowi na całe życie.
Objawy RAO:
- Wspomagany oddech lub podwójny wydech
- Rynienka oddechowa
- Przewlekły kaszel
- Obniżona tolerancja wysiłku
- Śluzowy wypływ z nosa
- Świszczący oddech
- Podwyższona liczba oddechów
Diagnostyka RAO
Kliniczne objawy choroby są niespecyficzne i występują również przy infekcjach układu oddechowego. Lekarz weterynarii diagnozuje RAO, opierając się na historii chorób, objawach klinicznych towarzyszących schorzeniu oraz na podstawie badania klinicznego zwierzęcia.
W niektórych przypadkach może być konieczne wykonanie dodatkowych badań, takich jak endoskopia dróg oddechowych oraz płukanie oskrzelowo-płucne (BAL).
Leczenie RAO
Gdy koń zachoruje na RAO, pozostaje chory do końca życia. Najlepszym sposobem opieki nad takimi końmi jest eliminacja przyczyny alergii, a więc rezygnacja z zapylonej stajni i przejście na całoroczne utrzymywanie chorych zwierząt na pastwisku.
Jeśli to niemożliwe, należy usunąć z otoczenia konia wszystkie źródła pyłu i kurzu i przejść na niepylącą ściółkę (odpylone trociny, torf) i pasze treściwe, a także zadbać o wolne od pleśni siano dla koni, które należy moczyć lub parować przed podaniem.
Dawniej moczenie było jedynym sposobem przygotowania siana dla koni alergicznych, jednak badania naukowe wykazały, że nieprawidłowo wykonane lub zbyt długie moczenie pozbawia siano wartości odżywczych oraz powoduje mnożenie się bakterii, które mogą okazać się szkodliwe dla przewodu pokarmowego konia.
Znacznie bardziej skuteczną i nowocześniejszą metodą oczyszczania siana i sianokiszonki dla alergików jest parowanie w wysokiej temperaturze, które nie tylko eliminuje lotne cząstki, alergizujące pyłki roślin, roztocza kurzu i bakterie, ale również poprawia smak i wydłuża przydatność paszy do skarmiania. Dobrym wyborem w takiej sytuacji są parowniki do siana firmy Haygain.
Przy ostrych atakach choroby lekarz weterynarii może zalecić stosowanie leków rozszerzających oskrzela, natomiast przy przewlekłej duszności ‒ sterydów łagodzących stan zapalny. Możliwe jest podawanie tych leków w formie nebulizacji. Trzeba jednak pamiętać, że leków rozszerzających oskrzela i sterydów nie wolno stosować u koni sportowych.
Na rynku dostępne są także specjalne suplementy dla koni rozrzedzające śluz, poszerzające oskrzela i łagodzące kaszel, co może pomóc złagodzić niektóre objawy RAO. Przykładem takiego preparatu jest nawilżający i łagodzący podrażnienia dróg oddechowych Derbymed Bronchopulmin z olejkami ziołowymi o działaniu dezynfekującym i rozrzedzającym śluz.
RAO jest chorobą o podłożu alergicznym, więc suplementy wspomagające i aktywizujące układ odpornościowy mogą również być warte uwagi. Z myślą o takim wspomaganiu odporności opracowano suplement dla koni Derbymed Immunvital z kompleksem minerałów, witamin i ekstraktów ziołowych.
