Konie przybierają na wadze wtedy, kiedy pobierają w paszy więcej energii niż ich organizm jest w stanie zużyć na aktywność fizyczną.
Koń, który musi schudnąć, potrzebuje diety bogatej we wszystkie potrzebne składniki odżywcze, ale niskokalorycznej. Zaplanowanie takiej diety może być trudnym zadaniem.
Lepiej zapobiegać niż leczyć – brzmi stare przysłowie. Aby odchudzić konia nie wystarczy zmniejszyć dawkę kalorycznej paszy treściwej, ponieważ nawet konie z nadwagą potrzebują dobrego białka, a także odpowiedniej ilości witamin i składników mineralnych. Każdy plan dietetyczny powinien też uwzględniać fakt, że konie są zwierzętami jedzącymi praktycznie bez przerwy, więc nie mogą być przez dłuższy czas pozbawione dostępu do paszy.
Koń otyły – czyli jaki?
Taśmy do ważenia koni i systemy wizualnej oceny kondycji są bardzo przydatne, jeśli chcemy monitorować wagę zwierzęcia i sprawdzić, czy nie są otyłe. Podstawowe zasady oceny kondycji:
Jeśli gołym okiem widać zarysy kości pod skórą – koń jest zbyt chudy.
Jeśli nie widać zarysów kości i nie da się ich wyczuć dotykiem – koń jest otyły.
Jeśli zarysy kości nie są widoczne, ale da się je wyczuć – koń jest w sam raz.
Problem z takimi metodami polega na tym, że są one subiektywne, a ponadto nie wszyscy właściciele koni są w stanie prawidłowo ocenić stopień otłuszczenia swoich zwierząt, dlatego warto zasięgnąć opinii eksperta. Można również skorzystać z metod wizualnej oceny kondycji. Więcej o nich piszemy tu.
Jak odchudzić konia?
Kluczem do utraty wagi u koni jest to samo, co u ludzi – deficyt kaloryczny, czyli sytuacja w której koń je mniej kalorii niż zużywa na aktywność fizyczną. Uzyskujemy to za pomocą właściwie dobranej diety i odpowiedniej pracy z koniem.
Karmienie należy dostosować do intensywności pracy danego zwierzęcia. Intensywnie trenujący koń o wadze 500 kg spali dwa razy więcej kalorii, niż taki sam koń lekko pracujący dwa razy w tygodniu.
Karmienie należy dostosować również do rasy konia. Rasy prymitywne w procesie ewolucji przystosowały się do jak najlepszego wykorzystywania paszy, dzięki czemu są w stanie uzyskać jak najwięcej kalorii nawet z paszy o słabej jakości. Łatwo przybierają na wadze, więc potrzebują pasz o niższej wartości kalorycznej, ale jednocześnie muszą dostawać odpowiednią ilość włókna, które umożliwia prawidłowe funkcjonowanie przewodu pokarmowego i nie powoduje niepożądanej pobudliwości.
Dieta oparta wyłącznie na sianie lub na trawie z pastwiska z łatwością może zapewnić koniowi niepracującemu lub bardzo lekko pracującemu znacznie więcej kalorii niż potrzeba, ale nie dostarczy mu wszystkich koniecznych mikroelementów. Trzeba więc, poza trawą i sianem, podawać zwierzęciu paszę uzupełniającą witaminy i składniki mineralne. Jeśli z jakiegoś względu koń musi dostawać jakąś paszę treściwą, można mu podać niewielką ilość niskokalorycznej paszy o dużej zawartości włókna, na przykład GAIN Easy Go Cubes.
By utrzymać wagę na stałym poziomie, koń o wadze 500 kg potrzebuje na ogół 20000 kalorii dziennie. Jeden kilogram dobrego siana zawiera w przybliżeniu 7—8 megadżuli energii (lub 2000 kalorii), zatem wieczorna dawka 10 kg takiego siana dostarczy koniowi całkowitej dziennej porcji energii, i to jeszcze zanim zwierzę zje zielonkę z pastwiska lub paszę treściwą.
Chcąc zmniejszyć wieczorną dawkę siana u koni, które korzystają z pastwiska, trzeba pamiętać, że wieczorną porcję trzeba podawać w taki sposób, by konie nie wyjadły go od razu i nie stały głodne przez resztę nocy, ponieważ grozi to pojawieniem się niepożądanych zachowań oraz problemów trawiennych, takich jak wrzody żołądka lub kolka. Aby im zapobiec, stosujemy metody karmienia spowalniające wyjadanie siana. Dobrym i bezpiecznym urządzeniem wydłużającym czas jedzenia jest paśnik Haygain Forager.
Koniom wychodzącym na pastwisko możemy również na pewien czas zakładać kaganiec pastwiskowy, który ograniczy ilość zjadanej trawy i spowolni tempo wygryzania, ale umożliwi ciągłe pobieranie niewielkich ilości zielonki
Poza zmianami diety należy również przyjrzeć się innym wydatkom energetycznym zwierzęcia, na przykład generowaniu ciepła. Nie przesadzajmy z derkowaniem koni otyłych, ponieważ zbyt gruba derka zapobiega utracie ciepła z organizmu, więc koń z nadwagą nie musi zużywać zapasów tłuszczu, by się ogrzać. Więcej o zarządzaniu derkowaniem pisaliśmy tu.
Praca z otyłym koniem
Zapewniając koniowi więcej ruchu na padoku i pod siodłem pomożemy zrównoważyć kalorie pobierane z paszy z kaloriami zużywanymi przez organizm, trzeba jednak pamiętać, że otyłe zwierzę powinno być wdrażane do intensywniejszego treningu powoli i z uwzględnieniem jego stanu zdrowia.
