Sezon wyźrebień to dość stresujący czas dla właścicieli klaczy. Ten stres może częściowo wynikać z błędnego rozumienia prawidłowej długości okresu ciąży u koni.
W przeciwieństwie do innych ssaków, długość ciąży u klaczy jest dość zróżnicowana. Jakże wielu właścicieli byłoby uszczęśliwionych, gdyby ich podopieczne były tak przewidywalne pod tym względem jak świnie. Ponad 94% macior rodzi pomiędzy 114 a 118 dniem od momentu krycia. Wielkie brawa dla tych zwierząt za konsekwencję.
Niestety u koni długość okresu ciąży jest znacznie bardziej zmienna, a ciąże wahające się od 320 do 380 dni są zupełnie prawidłowe. Niektórzy specjaliści przesuwają tę granicę jeszcze dalej, twierdząc, że ciąże trwające 380 dni również mogą być uważane za normę.
Określenia “przedwczesny” i “niedojrzały” często są uważane za synonimy. Jest to błąd. Z porodem przedwczesnym mamy do czynienia, kiedy źrebię rodzi się zbyt wcześnie w stosunku do prawidłowej długości okresu ciąży. Źrebięta niedojrzałe rodzą się w terminie, ale wyglądają jak wcześniaki. W obu przypadkach mają one jedwabistą sierść, miękkie i obwisłe uszy, niewielkie wymiary ciała, kopulaste czaszki i wiotkie ścięgna. Takie źrebięta są też predysponowane do deformacji kończyn, ponieważ kości nadgarstka i stawu skokowego kostnieją u nich nieprawidłowo.
Kiedy “wcześnie” oznacza “zbyt wcześnie”?
Źrebiętom od zdrowych matek, ale urodzonym przed upływem 300 dnia ciąży, rzadko udaje się przeżyć. Z kolei klacze z zapaleniem łożyska mogą urodzić żywe źrebię po znacznie krótszym niż normalnie okresie ciąży, ponieważ podwyższony poziom kortyzolu u matki przyspiesza rozwój płodu i lepiej przygotowuje jego organizm do życia poza macicą.
Źrebięta urodzone pomiędzy 300 a 320 dniem ciąży często wymagają intensywnej opieki, zazwyczaj w klinice weterynaryjnej, ale przy dobrej pielęgnacji często udaje im się przeżyć.
Źrebięta urodzone po upływie 370 dnia ciąży na ogół nie wykazują większych problemów. Niektóre mogą być mniejsze niż wskazywałaby na to długość ciąży, co jest efektem opóźnionego rozwoju wewnątrz macicy.
Ciąża przenoszona może być efektem zatrucia grzybami znajdującymi się w kostrzewie łąkowej, co jest powszechnym problemem w rejonach, gdzie klacze są wypasane na pastwiskach z udziałem tego gatunku traw lub karmione sianem z kostrzewy. Kostrzewę należy wyeliminować z diety klaczy źrebnej na dwa do trzech miesięcy przed przewidywanym terminem porodu. Zatrucie może spowodować wydłużenie okresu ciąży, ale ma też inne konsekwencje, takie jak zwiększenie grubości łożyska i osłabienie produkcji mleka.
Właściciele koni niekiedy pytają o wywoływanie porodu u klaczy. Większość lekarzy nie wykonuje takiej interwencji, o ile życie klaczy nie jest zagrożone, ponieważ sztuczne wywoływanie porodu może wiązać się ze zwiększonym ryzykiem problemów przy wyźrebieniu i pogorszeniem zdrowia źrebięcia tak, że może trzeba będzie ratować jego życie.
Opieka żywieniowa nad źrebną klaczą polega głównie na zapewnieniu wysokoenergetycznej diety zawierającej kompletny zestaw witamin i minerałów. Poza dietą opartą na dobrym sianie i zielonce oraz paszach treściwych niektórym klaczom może pomóc suplementacja. Na przykład, dodatek kwasów tłuszczowych omega-3 z oleju lnianego dla koni poprawia odporność i jakość siary. Warto ponadto zadbać o właściwy poziom kluczowych składników mineralnych, witamin, antyoksydantów i pełnowartościowego białka, podając balancer GAIN Stud Care 32, opracowany specjalnie z myślą o specyficznych potrzebach żywieniowych klaczy hodowlanych, ale odpowiedni również dla źrebiąt i koni młodych zagrożonych problemami ortopedycznymi.
*Ketchem, R., and M. Rix. 2014. Gestation length and inducing: What do we know? National Hog Farmer. (Accessed 4 March 2020.)
2Espy, B. Equine Reproduction from conception to birth. American Association of Equine Practitioners. (Accessed 5 March 2020.)
3Dicken, M., E.K. Gee, C.W. Rogers, and I.G. Mayhew. 2012. Gestation length and occurrence of daytime foaling of Standardbred mares on two stud farms in New Zealand. New Zealand Veterinary Journal 60:42-46.
4McCue, P.M. 2009. Domperidone. Colorado State University.
https://ker.com/equinews/gestation-in-mares-what-is-premature-what-is-overdue/
