W czasie treningu dochodzi do znacznych zmian w fizjologii i metabolizmie organizmu konia. Sam trening trwa stosunkowo krótko, jednak mogą minąć godziny, dni, a nawet tygodnie zanim poszczególne układy i struktury anatomiczne wrócą do fizjologicznej normy. Ponadto regeneracja po treningu wytrzymałościowym przebiega w inny sposób niż po treningu szybkościowym.
Powrót do fizjologicznej normy po dużym wysiłku:
- Płuca konia – 1-2 dni
- Układ pokarmowy – 2-3 dni
- Odbudowa zapasów energetycznych w wątrobie – 2-3 dni
- Odbudowa zapasów elektrolitowych – 5-7 dni
- Regeneracja mięśni – 7-10 dni
- Układ odpornościowy – około 14 dni
- Odbudowa mikrouszkodzeń kości, ścięgien i stawów – aż 3-4 tygodnie!!!
Jeśli koń potrzebuje całych dni lub tygodni na całkowity powrót do normy to co dzieje się z jego organizmem, jeśli trenujemy codziennie lub startujemy w kilkudniowych zawodach?
Cóż, organizm konia może się zregenerować jedynie częściowo, a więc pozostaje w stanie niepełnego powrotu do formy. Dlatego też skutecznym rozwiązaniem jest wprowadzany cyklicznie co trzy tygodnie “tydzień regeneracji”, podczas którego redukujemy obciążenie treningowe o połowę. Dzięki temu koń ma czas na pełniejszą regenerację po wysiłku.
Powrót do formy a dyscyplina
Ogólna zasada mówi, że im cięższy, trudniejszy i/lub dłuższy trening, tym więcej czasu potrzeba na powrót do formy. Na przykład koń rajdowy będzie potrzebował około miesiąca na pełną regenerację po starcie, podczas gdy skoczek może z łatwością wystartować ponownie już następnego dnia.
Nie oznacza to jednak, że konie skaczące są w stanie utrzymać identyczny poziom sprawności fizycznej przez wszystkie dni zawodów. Główny problem u koni biorących udział w kilkudniowych zawodach polega na wyczerpywaniu się zapasów energii w mięśniach i narastaniu uszkodzeń włókien mięśniowych. Do powstawania takich mikrouszkodzeń dochodzi podczas każdego treningu i jest to całkowicie normalne zjawisko, które może jednak prowadzić do bólu mięśni i redukcji siły. Wydaje się, że u zdrowych koni sportowych, bez schorzeń mięśni, takich jak skłonność do mięśniochwatu, zapasy energii zgromadzone w mięśniach stanowią najważniejszy czynnik ograniczający możliwości fizyczne i wydolność.
Głównym źródłem energii dla mięśni konia, niezależnie od dyscypliny, jest glikogen, czyli cząsteczki glukozy połączone w łańcuchy. Pojedyncza cząsteczka glukozy może przechodzić w obie strony przez błonę komórkową komórek mięśni, natomiast łańcuch cząsteczek glukozy nie ma takich zdolności, dzięki czemu glukoza pozostaje w komórce, czyli tam, gdzie jest potrzebna. Rośliny magazynują glukozę na podobnej zasadzie, jednak struktura łańcuchów glukozowych jest nieco inna. Taką złożoną cząsteczkę nazywamy skrobią. U koni startujących w kilkudniowych zawodach ujeżdżeniowych, skokowych lub w WKKW kluczową kwestią jest ochrona zapasów glikogenu zmagazynowanych w mięśniach, co można osiągnąć unikając niepotrzebnego wysiłku i stosując nieinwazyjny dla konia styl jazdy podczas pierwszego i drugiego dnia zawodów. Zapasy glikogenu w mięśniach odbudowują się powoli, a jeśli są zbyt małe, koń nie będzie w stanie osiągnąć pełni swych możliwości fizycznych.
Optymalizacja regeneracji i powrotu do formy
Być może jest to zaskakujące, ale prawdopodobnie najlepszym sposobem na szybką regenerację po zawodach jest optymalne nawodnienie przed startem i jak największe zapasy energii, a także właściwa ilość elektrolitów. Aby to osiągnąć, prawidłowo zbilansowany suplement elektrolitowy (na przykład Derbymed Isoton) należy podawać koniowi nie tylko przez kilka dni przed zawodami, ale codziennie, dostosowując dawkę do pory roku i intensywności treningu (np. małej, średniej, dużej lub do startów).
Inną bardzo użyteczną techniką, stosowaną szeroko w sporcie ludzkim, ale rzadko w jeździectwie, jest redukcja obciążenia treningowego przed startem. Polega ona na stopniowym zmniejszaniu czasu trwania treningu w ciągu siedmiu dni poprzedzających start przy jednoczesnym utrzymaniu intensywności wysiłku. Pozwala to na zwiększenie zapasów energetycznych mięśni i wzrost siły. Równie ważne dla szybkiej regeneracji jest natychmiastowe schłodzenie po treningu, nieograniczony dostęp do wody bezpośrednio po ukończeniu przebiegu oraz posiłek z paszy objętościowej, a następnie treściwej podany najszybciej jak to możliwe po starcie.
Klucz do sukcesu
- Stały dostęp do siana w domu i na wyjeździe to klucz do prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego i redukcji ryzyka kolki.
- Odbudowa zapasów energii zależy od nawodnienia – koń powinien otrzymać wodę tak szybko jak to możliwe po ukończeniu przebiegu.
- Koń powinien mieć swobodny dostęp do siana i wody do ostatniej chwili przed startem. Siano w żołądku redukuje możliwość rozchlapywania kwaśnej treści na ścianki żołądka, co jest główną przyczyną choroby wrzodowej.
- Koń powinien mieć możliwość niezakłóconego odpoczynku.
- U koni skłonnych do urazów lub epizodów zmniejszonej wydolności należy rozważyć wprowadzenie “tygodnia regeneracji”.
- Warto rozważyć stopniowe zmniejszenie obciążeń treningowych przed startem, jeśli bierzemy udział w kilkudniowych zawodach.
- Koń powinien codziennie otrzymywać elektrolity.
- Koniowi należy zapewnić odpowiednio dużo czasu na powrót do formy pomiędzy startami.
https://www.haygain.com/blogs/news-and-events/the-physiology-of-recovery?_pos=1&_sid=a60ef623a&_ss=r
