Fizjologia regeneracji

W czasie treningu dochodzi do znacznych zmian w fizjologii i metabolizmie organizmu konia. Sam trening trwa stosunkowo krótko, jednak mogą minąć godziny, dni, a nawet tygodnie zanim poszczególne układy i struktury anatomiczne wrócą do fizjologicznej normy. Ponadto regeneracja po treningu wytrzymałościowym przebiega w inny sposób niż po treningu szybkościowym. Więcej na ten temat opowie nam dr David Marlin.

Dr David Marlin, specjalista fizjologii koni
07/07/2020

Układ oddechowy potrzebuje mniej więcej od 1 do 2 dni na powrót do fizjologicznej normy po dużym wysiłku. W przypadku układu pokarmowego i odbudowy zapasów energetycznych wątroby jest to 2 do 3 dni, 5-7 dni na odbudowę równowagi i zapasów elektrolitowych, 7-10 dni na regenerację mięśni, do dwóch tygodni na powrót do normy układu odpornościowego, natomiast mikrouszkodzenia kości, ścięgien i stawów wymagają aż 3-4 tygodni na naprawę (zakładając, że nie doszło do rzeczywistego poważnego urazu). To interesująca kwestia – jeśli koń potrzebuje całych dni lub tygodni na całkowity powrót do normy to co dzieje się z jego organizmem, jeśli trenujemy codziennie lub startujemy w kilkudniowych zawodach? Cóż, organizm konia może się zregenerować jedynie częściowo, a więc pozostaje w stanie niepełnego powrotu do formy. Dlatego też skutecznym rozwiązaniem jest wprowadzany cyklicznie co trzy tygodnie “tydzień regeneracji”, podczas którego redukujemy obciążenie treningowe o połowę. Dzięki temu koń ma czas na pełniejszą regenerację po wysiłku.

Powrót do formy a dyscyplina

Ogólna zasada mówi, że im cięższy, trudniejszy i/lub dłuższy trening, tym więcej czasu potrzeba na powrót do formy. Na przykład koń rajdowy będzie potrzebował około miesiąca na pełną regenerację po starcie, podczas gdy skoczek może z łatwością wystartować ponownie już następnego dnia. Nie oznacza to jednak, że konie skaczące są w stanie utrzymać identyczny poziom sprawności fizycznej przez wszystkie dni zawodów. Główny problem u koni biorących udział w kilkudniowych zawodach polega na wyczerpywaniu się zapasów energii w mięśniach i akumulacji uszkodzeń włókien mięśniowych. Do powstawania takich mikrouszkodzeń dochodzi podczas każdego treningu i jest to całkowicie normalne zjawisko, które może jednak prowadzić do bólu mięśni i redukcji siły. Wydaje się, że u koni zdrowych, bez schorzeń mięśni, takich jak skłonność do mięśniochwatu, zapasy energii zgromadzone w mięśniach stanowią najważniejszy czynnik ograniczający możliwości fizyczne i wydolność. Głównym źródłem energii dla mięśni konia, niezależnie od dyscypliny, jest glikogen, czyli cząsteczki glukozy połączone w łańcuchy. Pojedyncza cząsteczka glukozy może przechodzić w obie strony przez błonę komórkową komórek mięśni, natomiast łańcuch cząsteczek glukozy nie ma takich zdolności, dzięki czemu glukoza pozostaje w komórce, czyli tam, gdzie jest potrzebna. Rośliny magazynują glukozę na podobnej zasadzie, jednak struktura łańcuchów glukozowych jest nieco inna. Taką złożoną cząsteczkę nazywamy skrobią. U koni startujących w kilkudniowych zawodach ujeżdżeniowych, skokowych lub w WKKW kluczową kwestią jest ochrona zapasów glikogenu zmagazynowanych w mięśniach, co można osiągnąć unikając niepotrzebnego wysiłku i stosując nieinwazyjny dla konia styl jazdy podczas pierwszego i drugiego dnia zawodów. Zapasy glikogenu w mięśniach odbudowują się powoli, a jeśli są zbyt małe, koń nie będzie w stanie osiągnąć pełni swych możliwości fizycznych.

Optymalizacja regeneracji i powrotu do formy

Być może jest to zaskakujące, ale prawdopodobnie najlepszym sposobem na szybką regenerację po zawodach jest optymalne nawodnienie przed startem i jak największe zapasy energii, a także dobra równowaga elektrolitowa. Aby to osiągnąć, prawidłowo zbilansowany suplement elektrolitowy należy podawać koniowi nie tylko przez kilka dni przed zawodami, ale codziennie, dostosowując dawkę do pory roku i intensywności treningu (np. małej, średniej, dużej lub do startów).

Przed kilkudniowymi zawodami warto kompleksowo zadbać zarówno o elektrolity po starcie, jak i o odpowiednią dawkę energii przed startem. Taki efekt zapewni promocyjny zestaw Pre-Fuel Boost i Refuel 3+3 . Wsparcie energetyczne dzięki hydrolizowanemu białku z preparatu Pre-Fuel Boost oraz optymalna dawka soli mineralnych, witamin i antyoksydantów z elektrolitowego żelu Refuel zapewnią koniowi najlepsze przygotowanie do wysiłku i umożliwią szybką regenerację organizmu po starcie.

Inną bardzo użyteczną techniką, stosowaną szeroko w sporcie ludzkim, ale rzadko w jeździectwie, jest redukcja obciążenia treningowego przed startem. Polega ona na stopniowym zmniejszaniu czasu trwania treningu w ciągu siedmiu dni poprzedzających start przy jednoczesnym utrzymaniu intensywności wysiłku. Pozwala to na zwiększenie zapasów energetycznych mięśni i wzrost siły. Równie ważne dla szybkiej regeneracji jest natychmiastowe schłodzenie po treningu, nieograniczony dostęp do wody bezpośrednio po ukończeniu przebiegu oraz posiłek z paszy objętościowej, a następnie treściwej podany najszybciej jak to możliwe po starcie.

Klucz do sukcesu

Stały dostęp do siana w domu i na wyjeździe to klucz do prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego i redukcji ryzyka kolki.
Odbudowa zapasów energii zależy od nawodnienia – koń powinien otrzymać wodę tak szybko jak to możliwe po ukończeniu przebiegu.
Koń powinien mieć swobodny dostęp do siana i wody do ostatniej chwili przed startem. Siano w żołądku redukuje możliwość rozchlapywania kwaśnej treści na ścianki żołądka, co jest główną przyczyną choroby wrzodowej.
Koń powinien mieć możliwość niezakłóconego odpoczynku.
U koni skłonnych do urazów lub epizodów zmniejszonej wydolności należy rozważyć wprowadzenie “tygodnia regeneracji”.
Warto rozważyć stopniowe zmniejszenie obciążeń treningowych przed startem, jeśli bierzemy udział w kilkudniowych zawodach.
Koń powinien codziennie otrzymywać elektrolity.
Koniowi należy zapewnić odpowiednio dużo czasu na powrót do formy pomiędzy startami.