Ochwat u koni – jak uniknąć bolesnej choroby kopyt?

Ochwat u koni to bolesna i czasem nieodwracalna choroba kopyt. Co powinniśmy robić i jak opiekować się koniem, by uniknąć ochwatu?

Czym jest ochwat u koni?

Jest to schorzenie wiążące się z ogromną bolesnością i przewlekłym uszkodzeniem tkanek (listewek), które spajają ze sobą puszkę rogową i kość kopytową. Chore listewki są mniej wytrzymałe, co prowadzi do zerwania połączenia kości z puszką. W bardzo ciężkich przypadkach choroby może nawet dojść do rotacji i/lub opadnięcia kości kopytowej i przebicia podeszwy. Niestety, u niektórych koni ochwat jest często chorobą nawracającą.

W ostatnich 15 latach poczyniono ogromne postępy w badaniach nad ochwatem. Dzięki nim jasne stało się, że pomimo tego, że objawy choroby są zawsze takie same, choroba może mieć więcej niż jedną przyczynę.

Jakie są objawy ochwatu u koni?

U koni cierpiących na ochwat mogą występować wszystkie lub tylko niektóre z poniższych objawów:

• Trudności z poruszaniem się, szczególnie w ciasnych nawrotach lub po twardej lub kamienistej nawierzchni
• Częste przenoszenie ciężaru ciała z nogi na nogę w stój
• Gorące kopyta
• Tętnienie tętnic palcowych
• Bolesność przy uciskaniu podeszwy przy grocie strzałki za pomocą czułek kopytowych
• Koń może przenosić ciężar ciała na tylne nogi, by odciążyć przednie kopyta

Co wywołuje ochwat u koni?

Istnieje wiele czynników mogących wywołać chorobę. Ogólnie rzecz biorąc mogą to być:

1. Schorzenia związane ze stanem zapalnym w organizmie

Bardziej narażone na ochwat są konie cierpiące na poważne komplikacje przy niektórych typach kolki, zapaleniu jelita grubego, zatrzymaniu łożyska, ciężkim zapaleniu płuc lub przekarmieniu wysokoskrobiowymi paszami.

2. Przeciążenia mechaniczne

Konie mogą ochwacić się od mechanicznego przeciążania kończyn. Jest to zwykle związane ze złamaniem kości lub zakażeniem stawu w jednej nodze, przez co mocno obciążone kopyto nogi po przeciwnej stronie jest bardziej narażone na ochwat.

3. Problemy metaboliczne i hormonalne

Choroby takie jak insulinooporność, zespół metaboliczny koni i zespół Cushinga zwiększają ryzyko ochwatu i są najczęstszą przyczyną choroby – prawie 90% przypadków ochwatu ma podłoże hormonalne. Do ochwatu może przyczynić się również nieprawidłowa, zbyt bogata w cukry i skrobię dieta, szczególnie u koni ze schorzeniami metabolicznymi lub hormonalnymi.

Jak ograniczyć ryzyko ochwatu związanego z insulinoopornością?

Zapobieganie ochwatowi to styl życia, który bardzo często wymaga  odpowiedniego dostosowania diety oraz sposobu opieki nad koniem.

1. Kontrola masy ciała

Otyłość i insulinooporność są ze sobą bezpośrednio powiązane, a jeśli otyły koń nie schudnie, ma bardzo duże szanse na ochwat.

Musimy obniżyć kondycję konia do wartości nie większej niż 3 w pięciostopniowej zmodyfikowanej skali oceny. Pamiętajmy przy tym, że konie naturalnie powinny nabierać masy wiosną i latem, a chudnąć zimą.

Tłuszcz i mięśnie to dwa różne rodzaje tkanek. Jeśli koń jest słabo umięśniony, nie próbujmy temu zaradzić, pozwalając mu zalać się warstwą tłuszczu. Zamiast tego należy opracować właściwy plan treningowy, by poprawić sylwetkę konia poprzez rozwój muskulatury.

2. Aktywny ruch

Udowodniono, że u człowieka wysiłek fizyczny chroni przed insulinoopornością, a u koni pomaga utrzymać właściwą wagę. Dlatego trzeba zapewnić koniowi przynajmniej 30 minut aktywnego ruchu stępem dziennie. Jeśli koń kuleje z powodu ochwatu, należy wcześniej skonsultować się z lekarzem weterynarii.

3.Siano i sianokiszonka

KONIA NIE WOLNO GŁODZIĆ. Ważne jest, by nie ograniczać nadmiernie ilości siana, ponieważ rośnie wtedy ryzyko kolek i wrzodów żołądka oraz rozwoju nałogów (np. łykawości). Drastyczne obcięcie siana może również prowadzić do zagrażającej życiu zwierzęcia hiperlipemii (wynikającej z przedłużonego postu wysokiej koncentracji tłuszczów we krwi).

Jeśli koń jest otyły, spróbujmy podawać mu siano z późnego zbioru, ponieważ zawiera ono mniej kalorii.

Moczenie może również obniżyć wartość kaloryczną siana. Wprawdzie na ogół uważa się, że namaczanie przez noc obniża poziom cukrów, jednak trudno określić w jakim dokładnie stopniu, więc moczenie nie może stanowić stuprocentowo pewnego sposobu przygotowywania paszy dla konia ochwatowego. Trzeba też zauważyć, że używając bardzo gorącej wody nie powinniśmy moczyć paszy dłużej niż 6 godzin, aby uniknąć rozwoju szkodliwych bakterii. Należy również zadbać o właściwe usunięcie wody pozostałej po moczeniu, ponieważ może ona zawierać pewne ilości azotynów wywierających niekorzystny wpływ na środowisko.

Jeśli zachodzi taka konieczność, a zęby naszego konia są w dobrym stanie, możemy zastąpić do 30% dawki siana słomą owsianą lub jęczmienną, która posłuży jako niskokaloryczne źródło włókna. Niemniej jednak na ogół lepiej nie stosować słomy jako jedynej paszy objętościowej, ponieważ ma mało białka i jest niezbyt dobrze strawna, co może prowadzić do kolek u szczególnie wrażliwych koni.

4. Padokowanie

Koń zagrożony ochwatem może bez problemu żyć bez trawy. Bujna trawa może zawierać sporo kalorii, a co ważniejsze – bardzo dużo cukrów.

Jeśli dany koń bardzo dobrze wykorzystuje paszę lub cierpi na insulinooporność albo zespół metaboliczny, należy mu ograniczyć ilość zjadanej trawy, szczególnie na wiosnę i w lecie.

Istnieją rozmaite sposoby na ograniczenie ilości zjadanej trawy, a każdy z nich ma swoje plusy i minusy. Dlatego też warto skonsultować się z doświadczonym specjalistą żywieniowym, który pomoże dobrać najlepszą metodę do indywidualnej sytuacji danego konia.

Jeśli otyły koń jest derkowany w zimie, warto rozważyć użycie cieńszej derki po to, by zwierzę musiało wykorzystywać energię z zapasów tłuszczu do ogrzania ciała.

Sposoby kontroli ilości zjadanej trawy przez konia:

• kaganiec pastwiskowy
• wypas pasowy
• paddock paradise
• wypas na ubogim/przepasionym pastwisku
• wypas w towarzystwie owiec
• regularne koszenie i usuwanie nadmiaru trawy
• ograniczenie czasu spędzanego na trawie
• zwiększenie liczby koni na pastwisku.

5. Pasze treściwe i suplementy

Nadmiar kalorii w diecie, niezależnie od ich źródła (skrobia, cukry, tłuszcze itd.), ZAWSZE prowadzi do wzrostu wagi.

Jeśli dany koń utrzymuje prawidłową wagę jedząc wyłącznie pasze objętościowe, nie ma potrzeby podawać mu dodatkowo dużych ilości paszy treściwej. W zamian należy zapewnić mu dodatek balancera lub suplementu mineralno—multiwitaminowego, aby optymalnie zbilansować jego dietę. GAIN Stud Care 32 oraz Derbymed Viverosan dostarczą zwierzęciu kluczowych mikroskładników odżywczych bez dodatku niepożądanych kalorii i/lub cukrów i skrobi.

Koniom, którym siano i balancer lub suplement mineralno-witaminowy nie wystarczają do utrzymania kondycji, posłuży włączenie do diety gotowej niskoskrobiowej paszy treściwej, takiej jak GAIN Easy Go Cubes, w której źródłem kalorii jest łatwostrawne włókno i olej, dzięki czemu można je podawać koniom ochwatowym i/lub z zespołem Cushinga. Innym wartym uwagi produktem jest Crosulin firmy Derbymed – suplement dla koni wymagających specjalnej opieki żywieniowej, stabilizujący poziom insuliny i cukru we krwi i wspierający równowagę hormonalną.

Podsumowanie

Ochwat u koni to bolesna i potencjalnie nieodwracalna choroba kopyt, która może prowadzić do poważnych uszkodzeń, a w ciężkich przypadkach do rotacji lub opadnięcia kości kopytowej. Choroba ta może mieć różne przyczyny, takie jak stany zapalne organizmu, przeciążenia mechaniczne oraz problemy metaboliczne i hormonalne, z których insulinooporność i zespół Cushinga są najczęstszymi czynnikami ryzyka.

Dla zapobiegania ochwatowi kluczowe są:

1. Kontrola masy ciała.

2. Aktywny ruch, co najmniej 30 minut dziennie.

3. Odpowiednia dieta i suplementacja.

4. Kontrola dostępu do trawy.