Kwasy tłuszczowe omega-3 – korzystne dla zdrowia konia
To, co je koń, może być dla niego korzystne w wielu aspektach zdrowotnych – odporności, zdolności do wysiłku fizycznego, rozrodu, metabolizmu, długowieczności i innych. Szczególny rodzaj kwasów tłuszczowych – kwasy omega-3, jest bardzo ważnym składnikiem w żywieniu koni, ponieważ wywiera wszechstronny dobroczynny wpływ na zdrowie zwierząt. Tymczasem wielu właścicieli koni, słysząc określenie “kwasy tłuszczowe” w kontekście żywienia koni zastanawia się, co to może oznaczać i zadaje uzasadnione pytania: Czym są kwasy tłuszczowe? Czy są niezbędne? Jakie korzyści czerpie z nich koń?
Tłuszcze w końskiej diecie
Tłuszcz stanowi stosunkowo niewielką część naturalnej diety konia, ponieważ świeża trawa zawiera jedynie 4% lub mniej tego składnika. Pomimo tego, z biologicznego punktu widzenia jest on bardzo ważny, ponieważ stanowi element budulcowy komórek oraz jest istotnym źródłem energii. Tłuszcze są konieczne do budowy błon komórkowych, funkcjonują również jako kluczowe prekursory lub części składowe wielu hormonów, w tym kortyzolu i prostaglandyn. Są też nośnikami substancji rozpuszczalnych w tłuszczach, czyli witamin A, D E i K, oraz innych przeciwutleniaczy pochodzenia roślinnego.
Tłuszcze stanowią doskonałe źródło energii, dlatego są często stosowane do poprawy kondycji u koni zbyt chudych. Kilogram tłuszczu zawiera ponad dwa razy więcej kalorii niż kilogram białka lub cukrów. Dodatek tłuszczu do diety zapewnia szeroki wachlarz korzyści, szczególnie koniom sportowym – opóźnia moment wystąpienia uczucia zmęczenia i stanowi alternatywne źródło energii dla mięśni, co jest szczególnie potrzebne koniom wrażliwym na wysoki poziom cukrów w diecie, które powinny dostawać pasze o niewielkiej zawartości cukrów prostych i skrobi. Ponadto w czasie treningu organizm jest w stanie uzyskać energię z tłuszczów, co pozwala ograniczyć beztlenowy metabolizm cukrów, a więc zmniejszyć produkcję kwasu mlekowego i poprawić wykorzystanie glikogenu z mięśni. Tłuszcze obniżają również poziom kortyzolu we krwi, który w sytuacjach stresowych i podczas wysiłku zwykle wzrasta. W porównaniu do cukrów niestrukturalnych, trawienie tłuszczów nie powoduje skoku poziomu glukozy i insuliny we krwi, a przy tym zapewnia równomierną podaż energii i ogranicza niepożądaną pobudliwość.
Tłuszcze w diecie są ważne dla prawidłowego stanu zdrowia konia, jednak, podobnie jak w przypadku większości substancji, niektóre rodzaje tłuszczów są lepsze niż inne. Organizm konia nie jest w stanie samodzielnie wytworzyć dwóch z nich – kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6, dlatego są one określanie mianem “niezbędnych”. Są one kluczowe dla wielu czynności życiowych, wpływając na działanie mózgu, wzrok, skórę, włosie, stan kości, produkcję hormonów nadnerczy i hormonów płciowych, a także na prawidłowy wzrost i rozwój organizmu. Oba rodzaje kwasów są oczywiście istotnymi składnikami diety, ale jeszcze ważniejsze dla ogólnego stanu zdrowia są ich wzajemne proporcje, dlatego też w najlepszym interesie naszego konia jest, by jego dieta była jak najbardziej zbliżona do naturalnej, opartej na trawach i innych roślinach diety. Suplementacja kwasami omega-3 może pomóc zbilansować te proporcje w taki sposób, by jak najbardziej zbliżyły się do naturalnych.
Równowaga yin i yang – kwasy omega-6 a kwasy omega-3
Niezbędne kwasy tłuszczowe to niewielki procentowo, ale istotny składnik naturalnej diety. Są one kluczowe dla ogólnego stanu zdrowia, ale trzeba pamiętać, że główna różnica pomiędzy nimi polega na tym, że kwasy omega-6 są uważane za czynniki prozapalne, a ich nadmiar jest skorelowany z uszkodzeniem komórek, wydłużonym czasem gojenia i licznymi stanami chorobowymi. Stale toczący się proces zapalny ma związek ze wszystkimi głównymi problemami zdrowotnymi u koni, w tym z ochwatem ostrym, otyłością, insulinoopornością, RAO i alergiami, zapaleniem stawów, schorzeniami mięśni i zespołem Cushinga. Leczenie stanu zapalnego przy pomocy żywienia to nieinwazyjny i bardzo skuteczny sposób na zapewnienie koniowi zdrowia i dobrego samopoczucia na dłuższy czas.
Z kolei kwasy omega-3 pomagają utrzymać prawidłową produkcję cytokin – substancji biorących udział w uruchamianiu kaskady procesów zapalnych i prawidłowej odpowiedzi organizmu na ten stan,
Będąc zwierzętami roślinożernymi, konie przystosowały się do naturalnej diety zawierającej prawie pięć razy więcej kwasów omega-3 niż omega-6, dlatego ich zapotrzebowanie jest znacznie większe w porównaniu do człowieka czy innych zwierząt towarzyszących. Tymczasem szacuje się, że typowa dieta współczesnych koni udomowionych dostarcza im prawie 18 razy więcej kwasów omega-6 niż omega-3, co może zwiększać ryzyko różnych problemów ze zdrowiem. Oczywiście, konie potrzebują obu rodzajów kwasów, ale kluczowe są ich wzajemne proporcje w diecie, dlatego powinniśmy zadbać, by żywienie naszych wierzchowców jak najskuteczniej imitowało naturalną dietę ich dzikich pobratymców.
Kwasy omega-6
Ten rodzaj kwasów tłuszczowych odpowiada za stymulację wzrostu włosia i nowych warstw skóry, wspiera prawidłowy stan kości, reguluje metabolizm i funkcjonowanie układu rozrodczego. Naturalne pasze objętościowe zazwyczaj zawierają wystarczająco dużo tych kwasów, by zaspokoić końskie potrzeby, więc u żywionych nimi koni rzadko kiedy zachodzi potrzeba suplementacji. Tymczasem tradycyjne metody żywienia często wykorzystują również pasze o bardzo wysokiej zawartości kwasów omega-6, na przykład kukurydzę, owies i jęczmień.
Oleje roślinne takie, jak olej kukurydziany czy olej z zarodków pszenicy, są często stosowane do poprawy kondycji i stanu sierści, powinniśmy więc również się im uważnie przyjrzeć, ponieważ zawierają ogromne ilości kwasów omega-6. Trzeba uważać przy podawaniu oleju kukurydzianego koniom chudym, ponieważ może się okazać, że daje on efekt dokładnie odwrotny od zamierzonego. Przy zawartości około 55 razy więcej kwasów omega-6 niż omega-3 ten rodzaj oleju może potencjalnie wywołać stan zapalny układu pokarmowego i ograniczyć skuteczność trawienia pasz. Z kolei olej sojowy, często stosowany w gotowych paszach dla koni, poza wysokim poziomem kwasów omega-6 zawiera również pewną ilość kwasów omega-3.
Kwasy omega-3
Świeża trawa, lucerna i koniczyna to doskonałe naturalne źródła kwasów omega-3 i kwasów omega-6 w optymalnych proporcjach. Niestety, w sianie z tych roślin zawartość tych związków szybko i drastycznie spada, ponieważ podczas koszenia, suszenia i przechowywania większość kwasów tłuszczowych ulega utlenieniu i destrukcji.
Siemię lniane charakteryzuje się bardziej poprawnym stosunkiem omega-3 do omega-6 (około 4:1), dzięki czemu jest idealnym składnikiem, który uzupełni braki kwasów omega-3 w sianie, zbilansuje dietę zawierającą zboża lub gotowe pasze treściwe lub po prostu korzystnie wpłynie na ogólne zdrowie zwierzęcia. Mielone stabilizowane siemię lub tłoczony na zimno olej lniany, na przykład emulgowany Kentucky Karron Oil firmy Foran Equine, to doskonałe źródła kwasów omega-3. Warto pamiętać, że aby maksymalnie wykorzystać dobroczynny wpływ tych kwasów na zdrowie konia, należy ten olej podawać codziennie.
Efekt omega-3: bezpośredni wpływ suplementacji na zdrowie konia
Podstawowe zapotrzebowanie na kwasy omega-3 możemy zaspokoić, zapewniając koniowi możliwość korzystania z pastwiska, jednak suplementacja jest w stanie wywrzeć dodatkowy pozytywny wpływ na jego zdrowie. Najważniejszym efektem działania kwasów omega-3 jest ograniczanie i eliminacja stanów zapalnych. Wspierając prawidłową odpowiedź przeciwzapalną, kwasy omega-3 pomagają koniom o delikatnej skórze lub cierpiącym na sezonowe alergie. Może się to wydawać skomplikowane w swej prostocie, ale podawanie kwasów omega-3 może mieć ogromny systemowy wpływ na wiele aspektów końskiego zdrowia.
https://www.platinumperformance.com/articles/big-little-fats.html
