Ostatnie 100 dni ciąży to zupełnie nowe sytuacje, zmiany i wyzwania dla klaczy i dla hodowcy. Oto kilka porad jak pomóc jej przejść gładko przez ostatni okres przed porodem.
Trzeci trymester – kluczowe zabiegi i najważniejsze oznaki, na które należy zwrócić uwagę
Niewiele spraw przynosi hodowcom taką radość i satysfakcję jak powitanie z dawna wyczekiwanych źrebiąt. Jednak wiedzą oni też, że szczęśliwe dotarcie do tego momentu nie jest wcale łatwą rzeczą. Sprowadzenie na świat małego konia zaczyna się od skrupulatnego wyboru klaczy i ogiera, potem miesięcy przygotowań, a także poważnego wydatku finansowego. Niezależnie od tego czy jesteśmy świeżo upieczonym hodowcą czy doświadczonym managerem stadniny, chcemy by wszystko dobrze się skończyło. Oto kilka porad jak gładko przeprowadzić klacz przez ostatni trymestr ciąży.
Zmiany zachodzące podczas trzeciego trymestru
Ciąża u klaczy trwa średnio od 320 do 360 dni. Długość okresu ciąży jest kwestią osobniczą i często zdarza się, że u danej klaczy moment wyźrebienia powtarza się co roku po dokładnie takiej samej liczbie dni ciąży. Ostatnie 100 dni ciąży (trzeci trymestr) wiąże się jednak ze specyficznymi zmianami i wyzwaniami. W tym okresie łożysko jest już całkowicie rozwinięte i wydziela progestageny, w tym progesteron, które odpowiadają za utrzymanie ciąży do momentu porodu. Pływający w owodni płód znacznie powiększa swoje rozmiary. Tak naprawdę najintensywniejszy wzrost płodu ma miejsce właśnie w trzecim trymestrze – w szóstym miesiącu ciąży płód jest mniej więcej wielkości kota (4 do 7 kg), ale już w momencie porodu jego waga sięga 50 kg.
Zdrowie klaczy jest najważniejsze
Żywienie
Zdrowie klaczy, którego podstawą jest prawidłowe żywienie, jest kluczowe dla rozwoju źrebięcia w macicy. Idealna kondycja dla klaczy hodowlanej to około 6 w skali od 1 do 9. W trzecim trymestrze wymagania pokarmowe klaczy rosną, ponieważ znaczna część składników pokarmowych, które pobiera z paszą, jest przekazywana przez pępowinę rosnącemu płodowi. Klacz je więc za dwoje. Dotyczy to nie tylko energii (kalorii), ale też aminokwasów – cegiełek, z których zbudowane są białka), tłuszczu, witamin i składników mineralnych (zwłaszcza wapnia), niezbędnych do budowy chrząstki, kości, mięśni i innych tkanek. Kluczowymi dla rozwoju płodu składnikami pod koniec ciąży są wapń i fosfor, a także lizyna – aminokwas egzogenny decydujący o jakości białek. Niedobory tych składników powodują, że płód rozwija się wolniej, a jego szkielet i mięśnie są słabsze niż u źrebiąt pochodzących od prawidłowo żywionych klaczy. Preparat mineralny Foran Equine Cal-Gro to suplement wapniowo-fosforowy z dodatkiem MSM, aminokwasów, miedzi i witaminy E, przeznaczony dla klaczy źrebnych i karmiących, a także dla młodych koni w okresie intensywnego wzrostu. Dodatkową zaletą tego suplementu jest optymalny stosunek wapnia do fosforu, który pozwala uniknąć tak często występujących u źrebiąt i młodzieży rozwojowych problemów ze stawami.
W trzecim trymestrze organizm klaczy przygotowuje się również do laktacji. Jest to najbardziej wymagający pod względem żywieniowym okres, więc dobra kondycja w czasie wyźrebienia jest szczególnie ważna. Preparat Cal-Gro został opracowany również z myślą o bardzo wysokim zapotrzebowaniu na składniki mineralne i antyoksydanty u klaczy w laktacji. Jest to tym ważniejsze, ponieważ w sytuacji niedoboru wapnia w diecie organizm klaczy źrebnej lub karmiącej zaczyna pobierać go z kości, co prowadzi do niebezpiecznego odwapnienia i zmniejszenia gęstości i wytrzymałości tkanki kostnej.
Poszczególne klacze różnią się między sobą pod względem zapotrzebowania pokarmowego, więc trzeba pamiętać, by ich nie przekarmiać. Nadmierna ilość węglowodanów niestrukturalnych (głównie skrobi i cukrów prostych) w diecie jakiegokolwiek konia może potencjalnie prowadzić do problemów metabolicznych, niepłodności, kolek i wyniszczającej zwierzę choroby kopyt – ochwatu. Otyłe klacze mają również trudności z porodem ze względu na brak sprawności fizycznej. Warto wraz z lekarzem weterynarii i specjalistą żywieniowym opracować dla każdej klaczy indywidualny plan żywienia na poszczególnych etapach ciąży.
Szczepienia i ochrona biologiczna
Immunizacja to kolejny kluczowy aspekt zdrowia koni. W przeciwieństwie do łożyska u ludzi i niektórych innych gatunków, grube, wielowarstwowe łożysko klaczy uniemożliwia przenikanie przeciwciał do organizmu płodu. Dlatego właśnie w ciągu pierwszych sześciu do ośmiu godzin życia koński noworodek musi bezwzględnie napić się dobrej jakościowo siary, z której poprzez pasywny transfer pobierze te bezcenne przeciwciała. Szczepionki podawane klaczy nie wpływają wprawdzie bezpośrednio na odporność źrebięcia, ale chronią samą klacz i gwarantują, że w jej siarze znajdą się wszystkie immunoglobuliny potrzebne do ochrony noworodka po porodzie.
Wszelkie wytyczne dotyczące szczepień klaczy hodowlanych można uzyskać u lekarza weterynarii, ale warto też zapamiętać, że każda źrebna klacz musi otrzymać podstawowe obowiązkowe szczepienia przeciwko grypie koni, tężcowi i herpeswirusowi. Oceniwszy ryzyko zachorowania, lekarz może zaproponować też dodatkowe szczepienia, na przykład przeciwko wściekliźnie, botulizmowi, rotawirusom, leptospirozie i zołzom, zależnie od potrzeb populacji koni przebywającej w naszej stajni oraz regionu, w jakim się ona znajduje. Szczepienie przeciw herpeswirusom, a szczególnie przeciw wywołującemu ronienie szczepowi EHV-1, jest niezbędne, ponieważ zakażenie zagraża życiu płodu. Źrebne klacze szczepi się między trzecim a piątym, a następnie w siódmym i dziewiątym miesiącu ciąży. Inne szczepionki podaje się na ogół na cztery do sześciu tygodni przed przewidywaną datą wyźrebienia, aby zapewnić maksymalne stężenie przeciwciał w siarze i wzmocnić ochronę noworodka.
www.thehorse.com/195503/before-she-foals/
