Określenie to oznacza powiększenie obwodu brzucha. Koń oglądany z przodu wygląda, jakby był w ciąży, jednak bynajmniej to nie siano jest główną przyczyną tego stanu, ponieważ konie są w stanie zjeść naprawdę dużo siana i nadal wyglądać normalnie.
Często słyszymy zdanie: “Mój koń ma wielki brzuch od siana, co powinienem robić inaczej?” lub “On ma naprawdę wielki brzuch, ale słabe umięśnienie”. Poza przypadkami klaczy źrebnych, koni po operacjach kolki lub bardzo zarobaczonych, zazwyczaj przyczyną jest brak jakichś składników odżywczych. Dobre wieści są natomiast takie, że wiedząc, czym jest wielki brzuch i co go powoduje, możemy dokonać zmian w systemie żywienia i opieki nad koniem tak, aby uniknąć tego problemu w przyszłości.
Wielki brzuch – jak wygląda?
Wszyscy przynajmniej raz widzieliśmy młodego, rosnącego konia z wielkim, rozdętym brzuchem, podczas gdy reszta jego ciała wyglądała mniej więcej normalnie, lub konia dorosłego z mocno obwisłym brzuchem, wyraźnie widocznymi żebrami i kompletnym brakiem mięśni grzbietu i zadu. A co ze “źrebnym wałachem”? Wszystkie te konie to przypadki obwisłego, rozdętego brzucha. Trzeba wiedzieć, że u normalnego konia (o ile nie jest on wysokoźrebną klaczą), na którego patrzymy z przodu, obrys brzucha nie powinien przekraczać obrysu łopatek. Dlatego trzeba regularnie oceniać kondycję zwierzęcia (na przykład stosując punktowy system oceny kondycji), sprawdzać jakość umięśnienia oraz obecność odpowiedniej warstwy tłuszczu w konkretnych miejscach na jego ciele. Musimy sprawdzić wszystkie te kluczowe dla oceny punkty, ponieważ wygląd samych żeber lub brzucha może być mylący.
Przyczyny
Najważniejszym czynnikiem w powstawaniu rozdętego, obwisłego brzucha jest żywienie sianem o dużej zawartości mało wartościowego włókna oraz niedobór jakościowego białka. Twarde i sztywne siano z dojrzałych, a nawet przejrzałych traw, zawiera dużo takiego właśnie, dość trudno strawnego włókna. Poza tym taka pasza zawiera też znacznie mniej dobrego, wartościowego białka, które jest kluczowe dla rozwoju i utrzymania prawidłowej masy mięśniowej.
Kiedy koń pobiera dużą ilość “pustych” kalorii, a mało dobrego białka (w tym niezbędnych aminokwasów), jego organizm wprawdzie zmagazynuje te kalorie w postaci tłuszczu, jednak zbyt mała ilość białka utrudni mu utrzymanie prawidłowej masy mięśniowej. Oznacza to, że mięśnie zanikają, a ilość tłuszczu wzrasta. Z czasem dochodzi też do osłabienia mięśni grzbietu i zwiększenia obwodu brzucha, który zaczyna obwisać i tak właśnie powstaje “wielki brzuch od siana”.
Z kolei u młodych koni powszechną przyczyną wielkiego brzucha jest silne zarobaczenie, natomiast u klaczy hodowlanych i koni starszych z nieleczonym zespołem Cushinga jest to efekt osłabienia mięśni ściany brzucha. W innych przypadkach przyczyną są zaburzenia fermentacji w jelitach.
Rozdęcie brzucha jest spowodowane nadmiarem płynu i gazów w jelitach. Zwykle powoduje je karmienie słabej jakości sianem, zawierającym dużo celulozy i ligniny. Takie siano jest przejrzałe, twarde, zdrewniałe, i bardziej przypomina słomę.
Inną przyczyną obwisłego brzucha u koni są zaburzenia funkcjonowania mikroflory bakteryjnej jelit. Może to również wynikać ze słabej jakości siana, ponieważ nie zawiera ono wystarczająco dużo nadającego się do fermentacji włókna, które stanowi pokarm dla bakterii jelitowych.
Obwisły brzuch pojawia się także u koni starszych, u których spada różnorodność flory bakteryjnej przewodu pokarmowego, co jest efektem procesu starzenia się. Zbyt mała ilość białka w diecie też może powodować spadek populacji mikroorganizmów, ponieważ, podobnie jak same konie, bakterie również potrzebują źródła azotu do prawidłowego funkcjonowania.
Jak pozbyć się obwisłego brzucha u konia? Co robić, żeby się nie pojawił?
Po pierwsze, należy karmić jak najlepszym dostępnym sianem w ilości odpowiedniej do wagi, wieku i poziomu aktywności fizycznej konia. Siano o miękkich źdźbłach i dużej ilości liści zazwyczaj ma więcej łatwostrawnego włókna, dzięki czemu koń lepiej je trawi. Należy unikać siana twardego, sztywnego i kłującego lub przypominającego zieloną słomę, ponieważ jego wartość pokarmowa jest dość niska.
Oto lista czynności, które pomagają poradzić sobie z problemem obwisłego brzucha u konia:
- Odrobaczamy zwierzę preparatem o szerokim spektrum działania, w tym na tasiemce.
- Omawiamy z lekarzem weterynarii możliwość wykonania testu na zespół Cushinga.
- Zmieniamy partię siana na siano wysokiej jakości o miękkich i elastycznych źdźbłach.
- Dodajemy do paszy ok. 230 g moczonej łuski babki płesznik, która działa jak prebiotyk i pomaga regulować zawartość wody w treści jelit.
- Podajemy probiotyk zawierający szczepy bakterii o wysokiej aktywności enzymatycznej (enzym celulaza).
- Zapewniamy koniowi regularną dawkę spokojnego ruchu, aby poprawić tonus mięśni brzucha i perystaltykę jelit.
Ograniczenie ilości podawanego siana nie rozwiąże problemu wielkiego brzucha. Rozwiązaniem jest żywienie dobrym sianem i prawidłowa fermentacja w jelitach.
Po pierwsze, sprawdzamy ilość i jakość siana, które je nasz koń. Jeśli jakość paszy jest zadowalająca, powinniśmy z kolei przyjrzeć się ilości. Dorosły koń powinien otrzymywać od 0,5 do 1 kg siana na 100 kg masy ciała dziennie. Zatem, jeśli koń waży 500 kg to jego dzienna dawka siana powinna ważyć od 4,5 do 8 kg, i należy ją podzielić na kilka porcji. Jeśli nasz koń tyle nie waży, powinniśmy zwiększyć lub zmniejszyć porcję siana stosownie do jego wagi. Jeśli nie mamy dostępu do dobrego siana, warto pomyśleć o gotowych sieczkach z traw lub trawokulkach.
Ostatnim elementem układanki jest pasza treściwa, która powinna dostarczać koniowi odpowiedniej ilości dobrego białka. Niestety, wysoki poziom białka ogólnego nie gwarantuje idealnego umięśnienia. Ważny jest też jego prawidłowy skład aminokwasowy. Trzeba szukać pasz zawierających prawidłową dawkę aminokwasów lizyny, metioniny i treoniny – kluczowych dla zbilansowanego żywienia. Jeśli nasz koń jest żywiony tradycyjnymi paszami treściwymi, które nie zawsze zawierają dobrze zbilansowaną dawkę białka i aminokwasów, warto pomyśleć o balancerze (na przykład GAIN Stud Care 32), który zapewni zwierzęciu nie tylko proteiny i aminokwasy egzogenne, ale również dobrze zbilansowane witaminy i minerały.
Sprawdźmy również czy ilość paszy treściwej odpowiada potrzebom naszego konia. Zbilansowana dieta oraz aktywność ruchowa pomagają zbudować mięśnie brzucha. Jest to doskonała metoda na pozbycie się “ciąży spożywczej” u naszego konia.
www.horsefeedblog.com/2016/04/avoiding-a-hay-belly/
